زندگی‌نامه و معرفی آثار فرانک لوید رایت، معمار خلاق + تصاویر

فرانک لوید رایت (به انگلیسی: Frank Lloyd Wright) ( متولد ۸ ژوئن ۱۸۶۷ – درگذشته ۹ آوریل ۱۹۵۹) اهل ایالات متحده آمریکا بود. وی یکی از مشهورترین پیشگامان معماری آمریکایی، طراح داخلی، نویسنده و معلم بود که بیش از ۱۰۰۰ ساختار را طراحی کرده است و ۵۳۲ مورد از آن‌ها تکمیل‌شده است. در این مقاله میخواهیم نگاهی به زندگی‌نامه فرانک لوید رایت داشته باشیم و برخی از آثار او را معرفی نماییم.

آشنایی با معماران جهان

بهترین و مشهورترین ساختمان‌ها در جهان ازاین‌جهت در ذهن همگان ثبت‌شده‌اند که معمار آن‌ها با برخورداری از معماری برجسته، انتخاب هوشمندانه مکان مناسب برای بنای خانه و انتخاب هوشمندانه‌تر در استفاده از مصالح، توانسته است اثری هنری و ماندگار را خلق کند. ساختمان‌های مشهور ساخته‌ شده توسط معروف‌ترین معماران خارجی علاوه بر اینکه معماران و طراحان زیادی را تحت تأثیر قرار داده است زیبایی خیره‌کننده‌ی آن‌ها حتی برای مردم عادی نیز بسیار جالب و چشم‌نواز است و می‌تواند برای همه حتی کسی که از خلاقیت کمی برخوردار است، الهام‌بخش باشد.

طراحی معماران خارجی مشهور، لحظات خاصی از زمان را با جزییات دقیق ثبت می‌کند که بسیار شبیه به عکس است و همچنین می‌تواند اطلاعاتی از زمان ساخت بنا در اختیار بیننده قرار دهد. اما برخلاف عکس‌ها ساختارهای فیزیکی به تکامل و زندگی خود در دوران مختلف ادامه می‌دهند و بعد از صدها یا حتی هزاران سال بعد از ساختشان نیز می‌توانند به یک بخش مرکزی و عملکردی در زندگی بی‌شماری از مردم تبدیل شوند.

معرفی فرانک لوید رایت

فرانک لویید رایت در 8 ژوئن 1867 در Richland Center، ویسکانسین متولد شد. پس از کالج، او دستیار رهبر معمار لوئی سولیوان شد. رایت سپس شرکت خود را تأسیس کرد و یک سبک شناخته شده به نام مدرسه پروری را که برای طراحی معماری ارگانیک در طرح‌های خانه‌ها و ساختمان‌های تجاری تلاش می‌کرد، توسعه داد. او بیش از شغل خود ساختمان‌های نمادین متعددی ساخته بود. مادرش، آنا لویید جونز، معلم یک خانواده بزرگ بود که اهل بهار سبز، ویسکانسین، جایی که رایت بعدها خانه معروف خود، Taliesin را ساخت بود. پدر وی، ویلیام کری رایت، واعظ و موسیقیدان بود.

در سال 1889، یک سال پس از شروع کار برای لوئیس سالیوان، رایت 22 ساله با یک خانم 19 ساله به نام کاترین تولین ازدواج کرد و سرانجام شش فرزند داشتند. خانه آنها در حومه اوک پارک شیکاگو، که در حال حاضر به عنوان خانه و استودیو فرانک لوید رایت شناخته می‌شود، اولین شاهکار معماری آن است. آنجا بود که رایت معماری خود را پس از ترک آدلر و سالیوان در سال 1893 تاسیس کرد.

در همان سال، وی خانه Winslow در رودخانه جنگل را طراحی کرد که با افکت افقی و گستردگی آن، فضای باز داخلی، اولین نمونه از سبک انقلابی رایت است که بعدها به عنوان “معماری ارگانیک” نامگذاری شده است.

سبک معماری فرانک لوید رایت

فرانک لوید رایت اغلب به استفاده از چهار سبک در معماری ساختمان‌ها شناخته می‌شود. او سبک پرایری که زاده افکار و ایده خودش بود را در معماری ساختمان‌ها توسعه داد. در این سبک معماری، او اعتقاد داشت که انسان‌های امروزی، به خانه هایی با اتاق‌های کم‌تر و بزرگ‌تر نیاز دارند تا در خانه به راحتی رفت و آمد کنند.

همچنین رایت در طراحی برخی خانه‌ها از بلوک‌های تکستایل استفاده کرد و بعد از آن سبک معماری ارگانیک و یوسونیان را به وجود آورد. فرانک لوید رایت اعتقاد داشت که ساختمان‌ها باید از زمین و مواد طبیعی ساخته شوند و همچنین برای زمین و طبیعت اطرافشان منفعت داشته باشند و در بسیاری از طراحی‌های خود این ایده را اجرا کرد. ایده‌ها و اعتقادات فرانک لوید رایت در دوران زندگیش نوآورانه و منحصر بفرد بود و همچنان امروزه از ایده‌های او برای معماری ساختمان‌ها استفاده می‌کنند. در ادامه این چهار سبک معماری را به اختصار توضیح می‌دهیم.

سبک پرایری در آثار معماری فرانک لوید رایت

در سال 1983 فرانک لوید رایت در توسعه سبک معماری بومی جدیدی، به نام سبک پرایری پیش قدم شد. این سبک که اولین سبک معماری منحصر به فرد مختص به آمریکایی‌ها است، از زمین‌های عریض و مسطح غرب آمریکا الهام می‌گیرد. اگر بخواهیم مختصری از ویژگی‌های سبک معماری پرایری در آثار فرانک لوید رایت را بشناسیم، می‌توانیم به آخرین خانه معروفی که به این سبک طراحی کرده است، رجوع کنیم.

طراحی خانه آلن (Allen–Lambe House) در سال 1916 به فرانک لوید رایت سپرده شد و در سال 1918 ساخت آن به اتمام رسید. از ویژگی‌های برجسته طراحی و معماری این خانه پرایری، می‌توان به خطوط افقی، استفاده از رنگ‌های طبیعی (رنگ‌هایی که از خاک و گیاه به دست می‌آیند مانند قهوه‌ای و بژ) و ترکیب فضای داخلی و محیط اطراف خانه اشاره کرد.

سبک تکستایل در آثار معماری فرانک لوید رایت

فرانک لوید رایت بعد از توسعه سبک پرایری، در طراحی خانه‌ها سبک تکستایل را به وجود آورد. او اعتقاد داشت که می‌توان از بلوک‌های بتنی که یکی از ارزان‌ترین مصالح ساختمانی هستند، به صورت زیبا و کاربردی در معماری مدرن استفاده کرد. بنابراین سبک تکستایل را به وجود آورد که خانه‌های طراحی شده به این سبک، با بلوک‌های بتنی پیش‌ساخته‌ای که دارای طرح‌های زیبا و ظریف هستند، ساخته می‌شوند. خانه‌های معروفی که توسط فرانک لوید رایت با استفاده از بلوک‌های تکستایل ساخته شده اند، خانه میلارد (Millard House)، خانه استورر (the Storer House)، خانه فریمن (the Freeman House) و خانه اِنیس (the Ennis House) می‌باشند که در تصاویر زیر آن‌ها را مشاهده می‌کنید.

سبک ارگانیک در آثار معماری فرانک لوید رایت

قبل از طراحی مدرن ساختمان‌ها که در آن از مصالح سازگار با محیط زیست و تجدیدپذیر و انرژی پایدار استفاده می‌شود، سبک طراحی به نام معماری ارگانیک وجود داشت که توازنی بین بشریت و محیط اطراف آن ایجاد می‌کرد. در سبک معماری ارگانیک اعتقاد بر این است که طبیعت اطراف باید در فضای داخلی خانه‌ها وجود داشته باشد، در آن جریان پیدا کند و همچنین از هر بنایی که در آن ساخته می‌شود، نفع ببرد. در این سبک معماری، فرانک لوید رایت خانه فوق العاده‌ای برای خانواده کافمن به نام خانه آبشار (Fallingwater) را طراحی کرده است که ارتباط نزدیکی بین انسان، معماری و طبیعت برقرار کرده است. خانواده کافمن از فرانک لوید رایت درخواست کردند که خانه‌ای روبرو آبشار طراحی کند که از داخل دارای چشم‌انداز به آبشار باشد. ولی به جای آن رایت خانه‌ای را طراحی کرد که دقیقا در بالای آبشار قرار دارد و جریان آب از زیر خانه عبور می‌کند.

سبک یوسونیان در آثار معماری فرانک لوید رایت

باید بگوییم که خانه‌های یوسونیان، زاده افکار فرانک لوید رایت می‌باشد که ایده‌ای برای خانه‌های کوچک و شیک، مخصوص قشر متوسط آمریکایی‌ها با هزینه مقرون به‌صرفه بود. ایده ساخت این سبک خانه‌ها، در زمان رکود بزرگ اقتصادی آمریکا در سال 1936 به ذهن فرانک لوید رایت رسیده بود. زمانی که او متوجه شد اکثر شهروندان نیاز به خانه هایی ساده تر و کوچکتر و در عین حال با طراحی کاربردی و شیک دارند. این خانه‌های کوچک، در یک طبقه و به روی دال بتنی ساخته می‌شوند. لوله کشی در این خانه‌ها به صورتی انجام می‌گیرد که گرما از زیر به داخل فضای خانه انتقال داده شود. همچنین آشپزخانه در خانه‌های یوسونیان در بخش نشیمن قرار دارد. نمونه‌ای از طراحی خانه یوسونیان توسط فرانک لوید رایت، به نام خانه هربرت جیکوب (HERBERT JACOBS HOUSE) را در عکس‌های زیر مشاهده می‌کنید.

فرانک لوید رایت آثار بسیاری از خود بر جای گذاشته است که در ادامه به برخی دیگر از این آثار می‌پردازیم:

موزه سولومون ر. گوگنهایم Guggenheim Museum

موزه سولومون ر. گوگنهایم که در سال 1943 توسط فرانک لویود رایت طراحی و ساخته شد، تا سال 1953 پس از شش ماه پس از مرگش، به عموم مردم باز گردید و یکی از بلندترین آثار او در خلقت همراه با یکی از محبوب ترین پروژه هایش، منحنی آلی موزه به طور کامل در مقابل شبکه ی شهر منهتن متضاد است و یک نقطه عطفی برای همه دوستداران هنر، بازدید کنندگان و عابران پیاده است. در بیرون موزه گوگنهایم یک سیلندر سفید بتونی از بتن مسلح به سمت آسمان می‌چرخد.

منحنی‌های درخشان موزه بیرونی، با این حال، این اثرات حتی بیشتر و خیره کننده‌تر بر داخل بود. در فضای داخل، رایت “یک فضای عالی در یک طبقه پیوسته” پیشنهاد کرد و مفهومش موفقیت بود. طراحی موزه به عنوان یک طبقه پیوسته با سطوح رمپ‌ها که از روی دهلیز باز نیز دیده می‌شود، باعث ایجاد تعامل بین افراد در سطوح مختلف شده است. اگر چه ساختمان بسیار باشکوه و بزرگ است و یک اثر به یاد ماندنی خلق کرده است اما از لحاظ عملکرد داخلی بسیار ناموفق بوده است، زیرا دیوارهای داخلی برای نمایش نقاشی‌ها و اثار هنری هنرمندان به دلیل منحنی بودن مناسب نبود و سخت می‌توانستند اثار خود را به نمایش قرار دهند.

قبل از بازگشایی ۲۱ هنرمند طی یک نامه‌ای اعتراض خود را نسبت به فضایی که وجود داشت برای نمایش آثار هنری آن‌ها وارد کردند. در سال 1992، موزه علاوه بر معماری Gwathmey Siegel Associates که رایت در آن قرار داشت، طراحی شده بود. معماران طرح‌های اصلی رایت را تحلیل می‌کردند و از ایده‌هایشان یک برج سنگ آهکی 10 طبقه‌ای ساختند که دارای دیوارهای تخت بودند که برای نمایش هنر مناسب‌تر بود.

ساختمان اداری Johnson Wax Headquarters

واقع در راسین، ویسکانسین، ساختمان اداری SC Johnson و Son یکی از مهمترین اظهارات فرانک لوید رایت در مورد طبیعت ساختمان‌های اداری است. جانسون جونیور به رایت دستور داد تا یک ساختمان اداری در سطح جهانی برای شرکت خانوادگی طراحی کند و در سال 1936 طرح‌های رایت تأیید شد و ساختمان در ماه آوریل 1939 به طور رسمی افتتاح شد. اغلب به عنوان ساختمان واکس جانسون نامیده می‌شود، بیشترین مشخصه قابل شناسایی آن ستون‌های dendriform است. نامی که توسط رایت مورد استفاده قرار می‌گیرد به دلیل شکل درختی آنهاست.

توانایی رایت به راحتی استعاره ارگانی را در معماریش به نمایش می‌گذارد، از طریق یک ستون قارچ بلند که در پایه یک قطر فقط 9 اینچی قرار دارد، در ساختمان ظاهر می‌شود. تخیل رایت موجب ایجاد این ستون‌های خالی شده است که به عنوان تخلیه آب‌های طوفان استفاده می‌شود و دارای پایه‌های آویزان با کفش‌های برنزی پین شده است. او واقعاً طراحی کامل این ساختمان را ارائه داد که به طور ذهنی بیش از 40 قطعه مبلمان را ایجاد کرد. آسانسورها در یک چتر پرنده مانند ظاهر قرار گرفتند و دیدگاهی پانوراما از اتاق بزرگ را که از زیرزمین تا سطح پنت هاوس حرکت می‌کردند، به نمایش گذاشت.

ساختمان Taliesin West

آریزونا در صحرای سونورن خارج از اسکاتلند واقع شده است و یادآوری زندگی و کارهای فرانک لوید رایت است. بین سالهای 1937 تا 1959، Taliesin West خانه‌های زمستانی برای رایت و خانه تابستانی همسرش، در بهار سبز، ویسکانسین بود، علاوه بر کارگاه و مدرسه رایت برای کارآموزانش بود. ابتدا در سال 1927 برای فرار از زمستان‌های سخت در غرب میانه، آب و هوای بیابانی خشک شده در آریزونا به یک مکان تبدیل شد که می‌توانست رایت و کارفرمایانش را الهام بخش کند. رایت متوجه شد که فضای صحرای سونورن در اسکاتلند محل مناسب برای محل اقامت، محل کسب و کار و مهمتر از همه مکان برای یادگیری است. نه تنها نماد رفع همه‌کاره و گسترش نفوذ در سراسر ایالات متحده است، بلکه یک لحظه در زندگی حرفه‌ای خود را نشان می‌دهد که در آن زمینه و زبان بومی شروع به ادغام شدن با سبک Prairie فرمول رایت می‌کنند.

خانه و استودیو در حین ساختن Taliesin West صرفا مجموعه‌ای از “جعبه‌های خواب” بودند که در اطراف یک تراس مرکزی برای رایت و کارفرمایان خویش قرار می‌گرفت. Taliesin West یک ساختمان منحصر به فرد است زیرا مجموعه‌ای از فضاهای است که از طریق تراس، باغ و استخر متصل می‌شوند. در سال 1982، Taliesin غرب به عنوان نشانه ملی شناخته شد و در سال 2008 نامزد دریافت جایزه میراث جهانی شد.

خانه روبی Robie House

خانه روبی یک آرایش فضایی از فضاهای عمومی و خصوصی را ایجاد می‌کند، به آرامی خود را از خیابان در یک سری از افق‌های افقی جدا می‌کند. با ایجاد هم‌پوشانی از صفحه‌ها با این ژست، به فضای داخلی گسترش پیدا کرد و در عین حال فضای محدوده‌ای از محفظه را فراهم کرد. همان‌طور که در بسیاری از پروژه‌های رایت دیده می‌شود، ورودی خانه در نگاه اول به وضوح قابل تشخیص نیست.

رایت همچنین اهمیت صدای خانه را با یک شومینه که اتاق زندگی و ناهارخوری را جدا کرده است، باز می‌کند تا از سقف بالای کمربند برای اتاق بیلیارد و اتاق بازی باز شود. پیشانی این پنجره‌ها در نمای شرقی و غربی، همراه با سقف کم، بر محور طول خانه تأکید داشت و دیدگاه‌ها را نسبت به خارج به نمایش گذاشت. این پنجره‌ها نیز بر روی درب‌های فرانسوی در امتداد دیوار کل دیوار در سطح اصلی، به بالکن باز شد. زاویه‌های خورشید به طور کامل با این کانال محاسبه شده است که یک آفتاب صبح روز نیمه تابستان فقط در انتهای کل نما قرار می‌گیرد و در عین حال اجازه می‌دهد که نور در سیلاب قرار گیرد تا در طول ماه‌های بهار و پاییز خانه گرم شود.

هتل امپریال Imperial Hotel Tokyo

هتل رایت، که دیگر ایستاده نیست، در سال 1923 با هدف به نمایش گذاشتن مدرنیته ژاپن و جذب بازدید کنندگان غربی تکمیل شد. این مجموعه در اطراف یک حیاط بزرگ و منعکس کننده استخر قرار گرفته است. بال‌های حاوی اقامتگاه‌های هتل به هر طرف و به طرف عقب سایت گسترش یافته است. هتل یکی از اولین نمونه هایی از تجسم مایان است، یک سبک مدرن معماری است که نشانه هایی از معماری و نمادگرایی فرهنگ‌های پیش از کلمبیایی Mesoamerican را به دست آورد.

در همان زمان، رایت همچنین از اشکال معابد در پالنکه استفاده کرد – یک ایالت کیوان در جنوب مکزیک که در قرن هفتم میلادی برای ساختن خانه Hollyhock در لس آنجلس ساخته شده بود.سه حجم موازی که مجتمع هتل را تشکیل می‌دادند، توسط راهروهای عمود و پل‌ها پیوند داده می‌شد و شکل طرح را که اغلب به علامت “هتل امپریال” مطابقت دارد، نشان می‌دهد. رایت ترکیبی از مواد، از جمله بتن مسلح و آجری را انتخاب کرد. سنگ Ōya، یک سنگ آتشفشانی ژاپنی با رنگ خاکستری و سبز، حکاکی شده و به الگوهای تزئینی توسط هنرمند محلی به منظور ارزیابی طرح‌های مایان سنتی حک شده است. با این حال، تزئینات و اتصالات ساختمان نیز نشانگر معماری تاریخی ژاپن بود.

برج پرایس Price Tower

ایده برج price یک درخت بود، به طوری که یک سیستم حمایت کننده، سیستم سازمانی – هسته‌ای – که به بقیه طبقه‌ها تغذیه شده بود وجود داشت. رایت نام مستعار “درختی که از جنگل شلوغ فرار کرد” را برای آن انتخاب کرد که نه تنها در مفهومش بود، بلکه اشاره به یک ساختمان بلند که رایت برای منهتن طراحی کرده بود، اما هرگز ساخته نشد.

هنگامی که به رایت برج قیمت داده شد، او دوباره پروژه از دست رفته را به منظور برداشتن ایده‌ها آغاز کرد، در نتیجه درختی که از جنگل شلوغ فرار کرده بود، جای خود را در Oklahoman Prairie پیدا کرد. با وجود تفاوت بین برج قیمت و کارهای قبلی رایت، رایت قادر است برج را به همان منعکس کند. بتن ریخته شده از کف طبقه برج‌ها و هسته همراه با پوشش پانل مس که پتیین در طول زمان به دست آمده است، ارتباطی با طبیعت را از طریق ساختمان‌های زمین ایجاد می‌کند.

درگذشت فرانک لویدرایت

بدون شک فرانک لوید رایت از بین تمام معمارانی که فعالیتشان در قرن نوزدهم آغاز شد، ژرف‌اندیش‌تر بود، او را نابغه‌ای می‌دانند که همانند نقاش فرانسویی ماتیس که از زندگی ایرانی الهام گرفته بود و در تمامی آثارش خلاقیت به چشم میخورد، بود!

متأسفانه اکثر معماران قرن نوزدهم تقلید را بهانه عدم ابتکار کرده بودند و نوآوری در طرح های معمارانه‌شان دیده نمی‌شد. اما فرانک لوید رایت معماری ریزبین، خلاق و مبتکر بود.

فرانک لویدرایت در سن 91 سالگی یعنی در تاریخ 9 آوریل 1959 میلادی چشم از جهان هستی بست. او در فونیکس آریزونا از دنیا رفت و جسد او در ویسکونسین به خاک سپرده شد.